CAS Testi

CAS Bilişsel Değerlendirme Sistemi

CAS Testi Nedir?

CAS Testi, PASS adı verilen teoriye dayanarak geliştirilmiş bir bilişsel değerlendirme sistemidir. PASS teorisi zekayı; Planlama, Dikkat, Eşzamanlı ve Ardıl adı verilen bilişsel işlemlerin tümü olarak tanımlamaktadır. Bu 4 basamak sadece çocuk ya da ergenler için tüm bireyler için tanımlanmıştır. Hepimiz kaç yaşında olursak olalım hayatımızın her anında bu bilişsel becerileri kullanmaktayız.

Planlama Becerisi

Planlama işlemi tüm yaşantıyı kapsayan, problem çözmek için yöntem kullanmanın gerekli olduğu bütün aktiviteleri içerir. Aynı zamanda davranışta, düşüncede ve duyguda dürtü kontrolünü de değerlendirmektedir. İyi bir planlama becerisine sahip olan birey; hareket planı geliştirebilen, kullandığı yöntemin faydalılığını değerlendiren, gerektiğinde yöntem değiştirebilen kişilerdir.

Dikkat Becerisi

Dikkat, bireyin belirli bir zaman dilimi içerisinde birçok uyarıcı arasından belli bir uyarıcıya odaklanmasını sağlayan zihinsel bir işlemdir. Dikkatli biri; dikkatini belirli bir aktiviteye yönlendirebilir, belirgin uyarıcıların dışında bazı uyarıcılara tepki vermeyi engelleyebilir, problemi çözmek için gerekli miktarda çaba göstererek dikkatini sürdürebilir. Beceriyi oluşturan başlıca bileşenler; uyarılma, seçici dikkat ve dikkatteki devamlılıktır.

Eş Zamanlı Bilişsel İşlem Becerisi

Eşzamanlı bilişsel işlem; bireylerin ayrı uyaranları tek bir bütün ya da grup halinde birleştirdiği zihinsel işlemlerdir. Ayrı öğelerin hepsinin bir kavramsal bütün içinde ilişkilendirilmesi ve verilenden yola çıkarak istenene ulaşılabilmesidir. Beceriyi oluşturan başlıca bileşenler; uzamsal yetenekler ve imgelem, anlamsal ilişkiler ve muhakemedir. Bu bilişsel işlevlerdeki farklılaşma öğrenme problemlerine müdahalede yol gösterici olmaktadır.

Ardıl Bilişsel İşlem Becerisi

Ardıl bilişsel işlem; bireyin uyaranları zincir benzeri özel bir dizi oluşturacak şekilde bir araya getirdiği zihinsel bir işlemdir. Bu becerinin ayırt edici özelliği; her bir parça sadece kendinden önce olanlarla ilişkilidir, karşılıklı bir ilişkiye sahip değildir. Hafızanın etkin bir şekilde kullanılması gereken bir alandır. Her bir uyaranın kendinden önce gelenle ilişki olması fikir uçuşmasını engeller ve hedeflenen becerinin daha net ölçülmesini sağlar.

CAS Testi’ nde her bir kategori yıllar içinde yapılan gözlem ve çalışmalar sonucu belirlenmiş, beceri tanımları yapılmış, nasıl değerlendirilip ne tür müdahalelerde bulunulabileceği sonuçlarına varılmıştır. Müdahale yöntemlerini de kapsaması, teori temelli bir test olması, 5-17 yaş aralığındaki her çocuğa ve ayrıca okul öncesinde okuma-yazma bilmeyen çocuklara da uygulanabiliyor olması onu diğer bataryalardan ayırmaktadır.

1997 tarihinde Naglieri ve Das tarafından geliştirilmiştir. Türkiye’ ye İstanbul Üniversitesi aracılığı ile getirilmiş ve standardizasyon çalışmaları tamamlandıktan sonra 2003 yıllından beri kullanılmaktadır. Her CAS Testi uygulayıcısı eğitimini burada almakta, sertifika numarası ile güvenle uygulamalarını yapabilmektedir.

Yukarıda bahsedilen 4 bilişsel alanın her biri CAS Testi’ nin birer ölçeğini oluşturmakta, her bir ölçek ise 3 alt testten oluşmaktadır. 5 yaş 0 aydan, 17 yaş 11 ay 30 güne kadar uygulanabilen 12 adet alt testten oluşan standart batarya;

Öğrencinin zorlandığı alanları belirlemede,
Neyi nasıl öğrendiğini belirlemede,
Öğrencinin öğrenmede zorlandığı durumlarda buna neden olabilecek alanları belirlemede,
Öğrenme güçlüğünü değerlendirmede,
Dikkat eksikliği ile öğrenme güçlüğünü ayırmada,
Dikkat eksikliği olup olmadığını anlayabilmede,
Duygu durumunun kişinin performansını nasıl etkilediğini görmede hem uzmana hem aileye oldukça ayrıntılı ve yararlı bilgiler vermektedir.

CAS Testi gerek uzmanların, rehber öğretmenlerin yönlendirmesi ile gerek ailenin kişisel girişimi ve talebi ile uygulanabilmektedir.

CAS Testi Uygulaması Ne Kadar Sürer?

Çocuktan çocuğa değişiklik gösterse de uygulama süresi yaklaşık 1 ile 1 saat 15 dakika arasında sürmektedir. Hangi yaşta olursa olsun her çocuk, yaş düzeylerine göre belirlenmiş olan tüm alt alanlarda çalışmalar yapmaktadır.

Uygulama sonrasında uzman; değerlendirme, yorumlama ve raporlama aşamaları için ayrı bir zamana ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle CAS Testi sonuç görüşmesi uygulamanın hemen ardında olmamakta, ayrı bir günde aile görüşmesi randevusu verilmektedir. Bu görüşme süresi ise bir seans süresi kadar, yani 45-50 dakika olmaktadır.

CAS Testi Sonucu

CAS Testi, alt test içerikleri sayesinde çocuğun bilişsel özelliklerini oldukça net bir şekilde ortaya koymaktadır. Zorlandığı ve desteğe ihtiyaç duyduğu, yaşıtlarına göre iyi performans gösterdiği ya da dalgalı performansa neden olduğu düşünülen alanları tespit etmekte oldukça etkilidir.

Uzman, çıkan sonuçlar doğrultusunda çocuğun ihtiyaç alanlarına dair sağlam yol haritası oluşturabilmektedir. Buna bağlı olarak değerlendirme ve sonuç görüşmesi süreci aile için de oldukça aydınlatıcı olmaktadır. Çocuk ise olasılıklar arasında kaybolmamakta, nokta atışı değerlendirmeler ve müdahalelerle desteklenebilmekte, var olan potansiyelini performansa rahatlıkla dönüştürebilmektedir.

Cas Testi ile ilgili blog yazılarını okumak için tıklayın.